User Story vs Use Case: hansını və nə vaxt istifadə etməli?
Giriş
Biznes analitiki üçün tələbləri düzgün formatda təsvir etmək çox vacibdir. Ən çox istifadə olunan yanaşmalardan ikisi — User Story və Use Case-dir. Hər ikisi tələbləri müəyyənləşdirir, amma fərqli məqsədlərə xidmət edir və müxtəlif kontekstlərdə daha uyğun olur.
Bu məqalədə biz User Story və Use Case anlayışlarını müqayisə edəcəyik, onların əsas fərqlərini izah edəcəyik və hansı hallarda hansının seçilməsinin daha faydalı olduğunu göstərəcəyik.
User Stories: sadə və istifadəçiyə yönəlik
User Story tələbləri istifadəçinin baxış bucağından qısa və aydın təsvir etmək üsuludur. Format belədir: “Mən [rol] olaraq [məqsəd] istəyirəm ki, [dəyər] əldə edim.”
Nümunə:
- “Mən bank müştərisi olaraq mobil tətbiqdə pul köçürməsi etmək istəyirəm ki, vaxt qazanım.”
User Story-lər Agile mühitinə çox uyğun gəlir. Burada komanda əməkdaşlığı, iterativ inkişaf və sürətli geribildirim ön plandadır. Onlar müzakirəni istifadəçi dəyərinə fokuslayır və texniki detallara girmədən ümumi istiqaməti müəyyən edir.
User Story hansı hallarda istifadə olunur?
User Story-lər xüsusilə faydalıdır, əgər:
- Komanda Agile və ya Scrum metodologiyası ilə işləyirsə.
- Əsas diqqət istifadəçi dəyərinə yönəlməlidirsə.
- Tələblər hələ yüksək səviyyədədir və dəqiqləşməyə ehtiyac duyur.
- Komanda və maraqlı tərəflər aktiv şəkildə müzakirədə iştirak edirsə.
Məsələn, startap yeni hipotezləri test edərkən bir neçə sprint ərzində ideyadan işlək prototipə məhz User Story-lər vasitəsilə çata bilər.
Use Cases: detallı və sistem yönümlü
Use Case — sistemin davranışını daha ətraflı və strukturlu təsvir edən sənəddir. User Story-dən fərqli olaraq, Use Case bütün addımları, istisnaları və sistem qarşılıqlı əlaqələrini təsvir edir.
Nümunə:
- “İstifadəçi login və parol ilə sistemə daxil olur. Əgər parol 3 dəfə səhv daxil edilərsə, sistem hesabı bloklayır və administratora bildiriş göndərir.”
Use Case-lər mürəkkəb layihələrdə bütün ehtimal olunan ssenariləri nəzərə almağa kömək edir. Bu, xüsusilə inteqrasiya çox olan böyük korporativ sistemlər üçün əhəmiyyətlidir.
Use Case hansı hallarda istifadə olunur?
Use Case faydalıdır, əgər:
- Layihədə mürəkkəb sistem inteqrasiyaları mövcuddursa.
- Bütün mümkün davranışlar və istisnalar sənədləşdirilməlidirsə.
- Rəsmi sənəd tələb olunur (məsələn, razılaşdırma və ya audit üçün).
- Proseslərin tam axınını təsvir etmək vacibdirsə.
Məsələn, internet bankçılığında ödənişlərin işlənməsi ilə bağlı onlarla istisnanı (şəbəkə xətası, limitin aşılması və s.) əvvəlcədən təsvir etmək üçün Use Case-dən istifadə olunur.
User Story və Use Case: necə seçim etməli?
Seçim layihənin kontekstindən asılıdır:
- Sürətli, çevik və istifadəçi dəyərinə yönəlmiş layihələr üçün → User Story.
- Mürəkkəb funksionallıq və detallı sənədləşmə tələb olunan layihələr üçün → Use Case.
- Praktikada isə çox vaxt hər ikisinin kombinasiyası işləyir: User Story ümumi məqsədi göstərir, Use Case isə detalları təsvir edir.
Real praktikadan nümunələr
- Fintech startapında Agile komanda backlog-un prioritetləşdirilməsi üçün User Story-lərdən istifadə edir. Bu, müştəri dəyərlərinə əsaslanaraq inkişafı yönləndirir.
- Böyük müəssisə layihəsində isə Use Case-lərdən istifadə olunur ki, bütün istisna hallar və ssenarilər əvvəlcədən sənədləşdirilsin.
Beləliklə, hibrid yanaşma həm çevikliyi, həm də tamlığı təmin edir.
Yoxlama siyahısı
- İdeyanı tez test etmək lazımdır? → User Story.
- Çeviklik və əməkdaşlıq önəmlidirmi? → User Story.
- Mürəkkəb sistem və detallı sənədləşmə lazımdır? → Use Case.
- Audit və ya rəsmi razılaşma üçün sənəd lazımdır? → Use Case.
- Hər iki üstünlüyü birləşdirmək istəyirsiniz? → Hər ikisindən birlikdə istifadə edin.
Nəticə
User Story də, Use Case də biznes analitik üçün vacib alətlərdir. Əsas məsələ — hansı vəziyyətdə hansını istifadə edəcəyini bilməkdir. User Story çeviklik və sürəti təmin edir, Use Case isə dərinlik və tamlığı. Birlikdə isə onlar balans yaradır və layihənin uğurunu təmin edir.
Siz bu alətləri praktikanızda necə istifadə edirsiniz? Təcrübənizi şərhlərdə paylaşın! Həmçinin məqaləni «Bəyən» və ya «Bəyənmədim» düymələri ilə qiymətləndirə bilərsiniz.